In dit blog beantwoorden we alle veelgestelde vragen over thuiswerken ten tijde van Covid-19. Staat jouw vraag er niet bij? Neem dan contact op met de Helpdesk: dan beantwoorden we ook jouw vraag!

• Mag een werkgever thuiswerken verplichten?

Ja, een werkgever is verplicht zorg te dragen voor veilige werkomstandigheden. De overheid dringt sterk aan op thuiswerken. De werkgever heeft daarmee een sterke troef in handen om thuiswerken te verplichten. Heeft thuiswerken een negatieve impact op werknemer of werkgever (die niet te ondervangen zijn) en weet je niet hoe je hier mee om moet gaan? Neem dan contact op met de Helpdesk voor advies.

• Mag een werkgever thuiswerken verbieden?

Ja en nee. Werkgever heeft instructierecht en bepaalt dus zelf de werkplek. Een medewerker kan in die zin dus geen recht op thuiswerken claimen. Maar, de overheid dringt (op het moment van publicatie van dit artikel) sterk aan op thuiswerken waar dat mogelijk is. Met name als de werknemer in een risicogroep valt of als jouw bedrijf de coronamaatregelen niet 100% op orde heeft, is het niet raadzaam om thuiswerken te weigeren. Daarnaast kan de Inspectie SZW ingrijpen. De werkgever is verantwoordelijk voor een veilige werkplek.

• Moet de werkgever de thuiswerkplek van de werknemer betalen?

De werkgever moet ook bij thuiswerken zorgen voor veilige arbeidsomstandigheden. In de wet staat hierover het volgende: “Indien de werknemer plaatsonafhankelijke arbeid verricht in de eigen woning, dan wordt door de werkgever, tenzij de werknemer daar reeds uit eigen hoofde over beschikt, een werkplek als bedoeld in artikelen 5.4 en 5.12 ter beschikking gesteld.” (Artikel 1.47. Arbobesluit)

De werkgever moet zorgen voor een veilige werkplek, waar die werkplek ook is. Als dat kosten met zich meebrengt, bijvoorbeeld als de werknemer niet beschikt over een goede bureaustoel, dan kan de werkgever gehouden zijn deze ter beschikking te stellen of de kosten te vergoeden. Dit kun je ondervangen door gebruik te maken van en te laten ondertekenen voor het thuiswerkprotocol.

• Mag de werkgever de thuiswerkplek controleren? Moet dat zelfs?

De werknemer heeft recht op privacy. Hij is daarom niet verplicht de werkgever toe te laten tot zijn huis, terwijl werkgever wel een controleplicht heeft. Een werkgever kan wel de Arbodienst verzoeken om die controle van thuiswerkplek uit te voeren, waaraan de medewerker vervolgens wel medewerking dient te verlenen. Is deze gang praktisch haalbaar? Wij betwijfelen dat. Wat dan wel: informeer medewerkers over de concrete Arbonormen die worden gesteld aan de werkplek.
De werkgever mag en moet in het kader van een Arbo verantwoorde thuiswerkplek gebruik maken van zijn instructierecht. Ons advies is; maak ook hier gebruik van het thuiswerkprotocol, waarin de medewerker door ondertekening verklaard dat zijn werkplek voldoet aan de Arbonormen. Dit dwingt de medewerker namelijk om de thuiswerkplek kritisch te bekijken en waar nodig aan te passen. En daarbij hebben alle partijen baat, want even tussen stapels was of op een te donkere zolderkamer werken kan nog wel. Maar nu is het zaak om thuiswerken structureel en goed te regelen. Blijf hierover in overleg. Neem de werkplek en het thuiswerken bijvoorbeeld mee in een eventueel beoordelingsgesprek . Check ook de digitale veiligheid bij thuiswerken.

• Moet de werkgever een thuiswerkvergoeding aan werknemers betalen?

Nee, een werkgever is dit alleen verplicht als dit in de cao staat, in een personeelsregeling, in de arbeidsovereenkomst of als dit een vast gebruik is binnen het bedrijf.

• Mag een werkgever een werknemer verplichten om de camera aan te zetten tijdens een videoconference?

Een camera wordt door veel medewerkers ervaren als een inbreuk op de privacy. Vraag het Protocol Videobellen gratis op bij Commit Legal. Of je een werknemer mag verplichten een camera aan te zetten tijdens een collegiaal werkoverleg is nog niet voor de rechter geweest. De rechter zal een afweging maken tussen de belangen van een werkgever en die van de werknemer, de zogeheten privacytoets. Het kan daarbij helpen als de werkgever instemming heeft van de ondernemingsraad. Die heeft immers instemmingsrecht bij besluiten over het werkoverleg. Daarnaast moet de werkgever rekening houden met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

Als het niet om een werkoverleg gaat, maar om bijvoorbeeld een gesprek met een klant, dan zal de belangenafweging eerder in het voordeel van de werkgever uitvallen. Maar ook dan moet de werkgever rekening houden met de AVG.

• Mag een werkgever een werknemer vragen de gehele werkdag zijn camera aan te laten?

Een camera wordt door veel medewerkers ervaren als een inbreuk op de privacy. Als een werkgever wil dat camera de gehele werkdag aanstaat, dan is er feitelijk sprake van cameratoezicht op het werk. Het feit dat de werkplek thuis is, maakt de belangen van de werknemers alleen maar groter. We verwachten dat een werkgever met zeer sterke argumenten moet komen om een rechter of de Autoriteit Persoonsgegevens te overtuigen.

• Mag een werkgever de reiskostenvergoeding van de werknemers stopzetten tijdens thuiswerken?

Dit hangt af van de exacte inhoud van de regeling die binnen uw bedrijf geldt. Neem contact op met de Helpdesk als je jullie bedrijfsregeling wil laten toetsen. Mocht de bedrijfsregeling het niet mogelijk maken om de reiskostenvergoeding in te trekken, dan is het mogelijk om de regeling aan te passen. Dit moet wel zorgvuldig aangepakt worden.

• Mag een werkgever de auto van de zaak innemen tijdens thuiswerken?

Dit hangt af van de exacte inhoud van de regeling die binnen uw bedrijf geldt. Neem contact op met de Helpdesk als je jullie bedrijfsregeling wil laten toetsen. Mocht de bedrijfsregeling het niet mogelijk maken om de auto van de zaak terug te nemen, dan is het mogelijk om de regeling aan te passen. Dit moet wel zorgvuldig aangepakt worden.

Tip: Zorg voor goede personeelsregelingen die zijn afgestemd op langdurig thuiswerken. Ga regelmatig in gesprek met de weknemers over hun thuiswerkplek, evalueer thuiswerken en voorkom langdurig ziekteverzuim.

Dit blog zal continu aangevuld worden met nieuwe vragen en antwoorden. Check daarom regelmatig de website. Staat jouw vraag er niet bij? Neem dan contact op met de Helpdesk: dan beantwoorden we ook jouw vraag!